بادمجان (بادنجان) با نام انگلیسی Eggplant و نام علمی Solanum melongena L.، گیاهی علفی و یکساله از تیره سیب زمینیان یا بادنجانیان (Solanaceae) و بومی مناطق آسیایی میباشد. این محصول برای اولین بار در شرق و جنوب آسیا به عنوان گیاه زراعی کشت شده است. بوته بادمجان دارای ارتفاع 50 تا 140 سانتیمتر، ساقههای خاردار، با دوره رسیدگی 55 تا 90 روزه و دوره برداشت طولانی مدت است. کشت بذر بادمجان بیشتر در مناطق معتدله و گرمسیری و مناطقی که دارای تابستان های طولانی هستند، صورت میگیرد زیرا این محصول نسبت به سرما حساس است. در ادامه با ما همراه باشید تا به بررسی، مقایسه و انتخاب بهترین بذر بادمجان بپردازیم.
انواع بذر بادمجان
بادمجان مانند سایر بذرهای گیاهان جالیزی دارای انواع استاندارد و هیبرید است. بذرگیری از ارقام استاندارد (OP) از یک والد صورت میگیرد و محصولات نسل به نسل خصوصیت یکسانی را به ارث برده و نشان میدهند؛ مانند بادمجان قلمی یامی و بادمجان دلمهای لیما. بذرگیری ارقام هیبرید (F1) از گیاهی صورت میگیرد که دو والد داشته و خصوصیات هر دوی آنها را به صورت ترکیبی به ارث میبرد؛ که اغلب ارقام موجود از این نوع هستند. مانند ارقام شانتال، گالین، کلش، میروال، الگانس و …
محصول بادمجان به صورت فضای باز و گلخانه قابل کشت است. اغلب ارقام قابلیت کشت دو منظوره را نیز دارند. میوه بادمجان از نظر شکل به انواع دلمه، لامپی و قلمی (کشیده) تقسیم میشود. این میوه به رنگهای مختلفی از جمله سیاه، بنفش، زرد، سبز، نارنجی، سفید و… وجود دارد. در ایران بیشتر ارقام سیاه، بنفش و سفید کشت میشود.
ویژگیهای بهترین بذر بادمجان
بهترین بذر بادمجان، از ارقامی تشکیل شده است که میوههایی دارای طعم شیرین و بدون تلخی، حاوی کمترین میزان بذر درون آنها و دارای پوستی زیبا و براق هستند. این بذرها دارای باردهی بالا با دوره برداشت طولانی مدت و قابلیت ماندگاری بالا میباشند. بذرهای هیبریدی که توسط شرکتهای معتبر تولید میشوند، اغلب این ویژگیها را دارند. از جمله انواع با کیفیت میتوان به ارقام بادمجان قلمی بلک جان، بادمجان نیمه قلمی پولسار، بادمجان لامپی میروال، بادمجان دلمه الگانس، بادمجان لامپی گالین، بادمجان دلمه شانتال و … اشاره کرد.
بهترین بذرهای بادمجان قلمی
تنوع بذرهای بادمجان قلمی با کیفیت بسیار زیاد است. اما در میان آنها ارقام بلک جان، شادو، بادمجان ژاپنی و … از جمله ارقام بادمجان قلمی هستند که توسط کشاورزان شناخته شده و مورد علاقه قرار گرفتهاند. این ارقام به دلیل داشتن پوستی زیبا و براق، بافت فشرده، طعم شیرین و کم بودن بذر میوه، به شدت مورد تقاضا قرار میگیرند و برای باردهی بالا و دوره برداشت طولانی مدت معروف هستند.
بهترین بذرهای بادمجان لامپی
ارقام بادمجان لامپی به دلیل شکل جذاب آنها، در تمامی مناطق بسیار مورد تقاضا قرار دارند. تنوع بسیار زیاد در این شکل بادمجان وجود دارد. اغلب ارقام دارای کیفیت بسیار بالا و با طعم شیرین، بافت فشرده و کم بذر هستند که به همین دلیل مورد علاقه بسیاری از مردم هستند. ارقام میروال، گالین، بارتوک و باگیرا تنها چند نمونه از بهترین بذرهای بادمجان لامپی میباشند.
روش کاشت بذر بادمجان در باغچه
کشت گیاه در باغچه و برداشت محصول خانگی به صورت روزانه و تازه برای بسیاری از افراد لذت بخش است. برای کشت بادمجان دو روش وجود دارد: روش کشت مستقیم و کشت به صورت نشاء. در کشت مستقیم میتوان ابتدا خاک باغچه را آبیاری کرد، سپس گودالی به عمق حداکثر یک سانتیمتر حفر کرده و یک یا دو عدد بذر درون آن قرار داد. روی گودال را با خاک بپوشانید. در کشت غیر مستقیم ابتدا بذرها را در سینی نشاء کشت کرده و بعد از 5 برگی شدن نشاء، آنها را به زمین اصلی انتقال بدهید.
تا زمان جوانهزنی خاک را مرطوب نگه داشته و آبیاری را به صورت منظم انجام دهید. بعد از جوانهزنی، گیاه را با کودهایی که سبب تقویت ریشه میشوند مانند هیومیک اسید، بیورادیکانت، سویل بوستر، اگری ام 2 و کودهای فسفر بالا تغذیه کنید. اگر سینی نشاء در دسترس نبود میتوانید از لیوانهای پلاستیکی و یکبار مصرف نیز استفاده کنید و در هر کدام تنها یک بذر را کاشته و آبیاری کنید. در صورت استفاده از لیوانهای یکبار مصرف حتماً ته لیوان را سوراخ کرده تا آب اضافی از انتهای آن خارج شود.
بهترین خاک جهت کشت بادمجان
بادمجان را میتوان در بسیاری از انواع خاکها کشت کرد. اما مناسبترین خاک جهت کشت بادمجان خاک شنی-لومی با PH بین 5.5 تا 7 است. حاصلخیزی و غنی بودن خاک نیز بسیار حائز اهمیت است. بهتر است قبل از کشت خاک را با استفاده از کودهای دامی کاملاً پوسیده شده یا کودهای گرانوله غنی کنید.
نکات لازم برای کشت بادمجان
کشت بادمجان ممکن است به دلیل شرایط آب و هوایی مختلف و نیازهای زراعی متفاوت در هر منطقه، تفاوتهایی داشته باشد. اما در کل، میتوانید با رعایت مراحل و نکات زیر بهترین نتایج را از کشت بادمجان خود بگیرید:
انتخاب مکان: بادمجانها نیاز به آفتاب کامل دارند، بنابراین باید مکانی انتخاب کنید که حداقل 6-8 ساعت نور خورشید در روز دریافت کند.
خاک: خاک باید خوب تهویه شده و حاوی مواد آلی باشد. میتوانید خاک با ترکیب کمپوست یا کود حیوانی پوسیده شده هم استفاده کنید.
زمان کاشت: بادمجانها بهترین زمان کاشت را در بهار یا تابستان دارند. شما میتوانید بذرها را مستقیم و یا بصورت نشاء بکارید که البته توصیه ما به شما کشت غیرمستقیم (کشت بصورت نشا) است.
آبیاری: بادمجانها به آبیاری منظم نیاز دارند. خاک باید مرطوب باشد اما نه طوری که مستعد بیماری های قارچی شود.
کوددهی و سمپاشی: بادمجانها نیاز به تغذیه مناسب دارند. از کودهای گیاهی یا معدنی با ترکیب مناسب استفاده کنید و در هر مرحلهی رشدی از توصیههای کارشناسان جهت تغذیه و مبارزه با آفات و بیماریها استفاده کنید.
مراقبتهای خاص: بادمجانها به سرما و برودت حساس هستند، بنابراین در مناطق با آب و هوای سرد، مراقبتهای خاصی در مورد پوشاندن و محافظت از گیاهان باید انجام دهید.
برداشت: دوره رسیدگی بادمجان معمولاً 55 تا 90 روز است که بسته به نوع رقم، تاریخ کشت و اقلیم متفاوت است.
بنابراین در هنگام خرید بذر بادمجان باید به موارد و نکات بسیار بالایی دقت داشت.
انواع بادمجان در دنیا
انواع بادمجان در سراسر دنیا بسیار متنوع هستند و به شکل، اندازه، رنگ، و طعمهای مختلفی هستند. در ادامه، برخی از انواع معروف بادمجان در دنیا آورده شده است:
- بادمجان بلند (American or Globe Eggplant): این نوع بادمجان بزرگ و گلابیشکل است و معمولاً پوست آن قرمز تیره یا بنفش رنگ است.
- بادمجان ژاپنی (Japanese Eggplant): بادمجانهای ژاپنی نسبتاً بلند و باریک هستند و پوست آنها نازکتر است. این نوع بادمجان معمولاً در آشپزی ژاپنی مورد استفاده قرار میگیرد.
- بادمجان ایتالیایی (Italian Eggplant): بادمجانهای ایتالیایی معمولاً کوتاهتر و گردتر هستند و برای تهیه مواد اولیه سس رگو و غذاهای ایتالیایی استفاده میشوند.
- بادمجان آفتابگردانی (Sunburst Eggplant): این نوع بادمجان دارای میوههای کوچک و زیبا با پوست نارنجی یا بنفش میباشد و در طبخهای مختلف به کار میرود.
- بادمجان تایلندی (Thai Eggplant): بادمجانهای تایلندی کوچک و گلابیشکل هستند و به طور معمول در آشپزی تایلندی مورد استفاده قرار میگیرند.
- بادمجان پلنگ (Ping tung Long Eggplant): این نوع بادمجان دارای میوههای بلند و نازک است و معمولاً در آسیا و آشپزی آسیایی مورد استفاده قرار میگیرد.
- بادمجان پرنده (Pea Eggplant): بادمجان پرنده یا انجیر خرسی دارای میوههای بسیار کوچک و مشابه انجیر میباشد و در آشپزی آسیایی مانند تایلند به کار میرود.