به گزارش خبرگزاری صدا و سیما به نقل از روابط عمومی سازمان نظام پزشکی؛ دکترحسین ریاضی مشاور سلامت الکترونیک سازمان نظام پزشکی گفت: از سال ۱۳۹۸ تا اکنون حدود ۴۵ هزار گواهی امضای دیجیتال  برای پزشکان صادر شده است و بیش از ۷۰ درصد جامعه پزشکی که مطب فعال دارند و خدمت ارائه می‌دهند برای دریافت گواهی امضا الکترونیک اقدام کرده اند.

مشاور سلامت الکترونیک سازمان نظام پزشکی با تأکید بر اینکه بزرگترین نقص و کار باقی مانده در بحث امضای دیجیتال پزشکان کاربردی‌سازی این امضا از طرف  سازمان‌های بیمه‌گر و سامانه‌های مربوط به نسخ الکترونیک است، ادامه داد: در بحث گواهی امضای دیجیتال پزشکان دو قسمت داریم؛ یکی صدور گواهی امضای دیجیتال است که در  سازمان نظام پزشکی در حال اجرا است با توجه به اینکه تاریخ انقضای گواهی امضا دیجیتال یک یا دو سال است و باید پزشکان دوباره تمدید گواهی امضا را درخواست کنند.

وی  با تاکید بر اینکه  مهم‌تر از صدور گواهی امضای دیجیتال، کاربردی ساز آن است  افزود :این موضوع از حیطه سازمان نظام پزشکی خارج است و توسط سامانه‌های بیمه‌ای و سازمان‌های بیمه‌گر که رسیدگی الکترونیک به اسناد را انجام می‌دهند یا سازمان‌هایی که با وزارت بهداشت در ارتباط و ذینفع هستند طبق قانون باید بحث کاربردی‌سازی امضا را بر عهده داشته باشند وعملیات اجرایی آن را انجام دهند.

دکتر ریاضی افزود: بر اساس قانون تجارت الکترونیک برای اسنادپذیری الکترونیک مفهومی به نام امضای دیجیتال در نظر گرفته شده است. مجموعه وزارت صنعت معدن و تجارت زیر ساخت این گواهی را صادر کرده‌است و دستگاه‌ها بر اساس نیازشان مجوز دریافت می‌کنند. در حوزه سلامت، وزارت بهداشت مجوز مرکز میانی گواهی امضای الکترونیک را در حوزه سلامت پیگیر است و این زیر ساخت را با تفاهم نامه‌ای که در سال‌های قبل با سازمان نظام پزشکی منعقد کرده در اختیار سازمان نظام پزشکی کشور قرار داده است تا این سازمان نسبت به صدور بستر برای پزشکان اقدام کند.

مشاور سلامت الکترونیک سازمان نظام پزشکی تأکید دارد که کاربردی‌سازی گوهی امضا الکترونیک تنها صدور این گواهی امضا توسط سازمان نظام پزشکی نیست بلکه به این معنا است که در تبادلات الکترونیکی امضای دیجیتال قابلیت درج بر روی نسخ الکترونیک را داشته باشد. به طور مثال در سامانه نسخه الکترونیک رایج، یک سمت سازمان یا شرکتی است که خدمات نسخه ارائه می‌دهد همان بخشی که پزشکان نسخه را در آن ثبت می‌کنند؛ اولا باید این سامانه به امضای دیجیتال مجهز شود یعنی گواهی امضای دیجیتال باید امکان درج بر روی اسناد الکترونیک را داشته باشد تا چنانچه بعد از ارسال اسناد به وزارت بهداشت برای درج در پرونده الکترونیک سلامت و یا سازمان بیمه‌گر به عنوان رسیدگی کننده به اسناد نسخ الکترونیک این امکان وجود داشته باشد اسناد با امضای الکترونیک به سمت سازمان‌های مقصد ارسال شود.

سازمان‌های بیمه‌گر  سرویس‌ها و بخش‌های نسخه الکترونیک خود را عملیاتی نکرده اند

دکتر ریاضی گفت:  تاکنون سازمان‌های بیمه‌گر بصورت عملیاتی سرویس‌ها و بخش‌های نسخه الکترونیک خود را کاربردی نکرده‌اند این بدان معنی است، پزشکی که گواهی امضای دیجیتال دارد و این قابلیت را دارد که نسخه را به امضای الکترونیک متصل کند ولیکن به دلیل نبود زیر ساخت‌های عملیاتی از سوی سازمان‌های بیمه گر، پزشک امکان ارسال نسخه را بصورت الکترونیک به سازمان بیمه‌گر ندارد بنابراین تا زمانی که بخش‌های بیمه‌ای مجهز به امضای الکترونیک نشود، گواهی امضای الکترونیک که تاکنون برای پزشکان صادر شده است قابلیت عملیاتی‌سازی ندارد..

مشاور سلامت الکترونیک سازمان نظام پزشکی درباره اینکه آیا بستر‌های لازم برای پیاده‌سازی امضای دیجیتال پزشکان تنها بر بستر گوشی‌های هوشمند فراهم شده است یا بستر‌های دیگری هم وجود دارد، عنوان کرد:  وقتی گواهی امضای دیجیتال برای پزشکان صادر می‌شود بر اساس مقرررات مرکز صدور گواهی الکترونیکی «ریشه» (قانون تجارت الکترونیک این مقررات را تدوین کرده اند) از نظر فنی زوج کلید‌هایی صادر می‌شود یا گواهی امضای الکترونیک در قالب فایل االکترونیکی باید روی یک تجهیز امنی نگه داری شود وقتی این گواهی امضا تحویل پزشک داده می‌شود، چون کارت نظام پزشکی که از سوی سازمان نظام پزشکی صادر می‌شود مجهز به چیپست (chipset) هوشمند است گواهی امضا روی تجهیز چیپست قرار می‌گیرد و از طریق کارتخوان‌ها قابلیت استفاده دارد. این قابلیت امکان ثبت اسناد را بصورت الکترونیکی وامن فراهم می‌کند اگر بخواهیم کارت هوشمند را با موبایل یا پی سی جایگزین کنیم، لازم است دیوایس امن را در این محیط‌ها هم در نظر بگیریم در محیط موبایل سیم کارت و بخشی از فضای ذخیره‌سازی مویابل امکان نگهداری گواهی امضا را بصورت امن دارد در نتیجه این گواهی امضا دیجیتال بصورت الکترونیکی قابلیت استفاده و بهره برداری از طریق گوشی‌های هوشمند را از این طریق فراهم می‌کند، ولی اگر بخواهند امضای دیجیتال را در قالب رایانه شخصی استفاده کنند این گواهی امضا در تجهیز خاصی نگهداری می‌شود و از طریق «پورت یواس بی» قابلیت استفاده در فضای رایانه شخصی را فراهم می‌کند. هم اکنون با همکاری و مشارکت مراکزی که گواهی امضای دیجیتال صادر می‌کنند امکان تحقق این امر نیز وجود دارد.

دکتر ریاضی درباره اینکه سازمان نظام پزشکی در بحث نسخه‌نویسی الکترونیک اصالت پزشکان و هویت آن‌ها را چگونه احراز می‌کند؟ گفت: زمانی که پزشکان برای ثبت نام عضویت در سازمان یا دریافت کارت عضویت‌شان اقدام می‌کنند بصورت مستقل درخواست گواهی امضای دیجیتال می‌کنند احراز هویت به دو شکل انجام می‌گیرد؛ ابتدا از سرویس احراز هویت ثبت احوال، مدارک تحصیلی وزارت بهداشت و اطلاعات تماس بصورت الکترونیک و بر خط استعلام می‌شود و بعد با مراجعه حضوری به نظام پزشکی بحث احراز هویت‌شان تکمیل و امکان صدور گواهی امضای دیجیتال فراهم می‌شود. این امضا وقتی در سامانه مربوطه مورد استفاده قرار می‌گیرد امکان استعلام صحت و سقم امضای دیجتیال بصورت بر خط وجود خواهد داشت.

مشاور سلامت الکترونیک سازمان نظام پزشکی با بیان اینکه اصلی‌ترین کاربرد امضای دیجیتال انکارپذیری یا انکار ناپذیری نسخ الکترونیک است، ادامه داد: وقتی گواهی امضای دیجیتال در اسناد دیجیتال مورد استفاده قرار می‌گیرد، سازمان بهره بردار مانند بیمه‌ها که از سند استفاده می‌کنند مطمئن می‌شوند این سند از نظر اصالت و هویت خدشه‌ای بدان وارد نمی‌شود و اگر تغییری در سند اتفاق بیفتد یا سند الکترونیک مخدوش شود از روی گواهی امضای دیجیتال مشخص می‌شود و می‌توان اصالت اسناد پزشکی را سنجید.

دکتر ریاضی تأکید کرد: بزرگترین مخاطره‌ای که در صدور نسخ به شکل الکترونیک وجود دارد این است که چنانچه این نسخ مجهز به امضای الکترونیک نباشد عملا انکار ناپذیری نسخ زیر سؤال است و این سند بصورت حقوقی قابلیت استنادپذیری نخواهد داشت اگرچه برای کاربردی‌سازی امضا باید قدم به قدم جلو رفت، ابتدا باید سامانه نسخه الکترونیک و سامانه‌های مربوط به پرونده الکترونیک را بتدریج کامل و عملیاتی کرد و سپس این سامانه‌ها را به گواهی امضای دیجیتال تجهیز کرد، ولی تا زمانی که این اتفاق نیفتاده همچنان این خطر وجود دارد که جامعه پزشکی از جمله پزشکان که برای دفاع از عملکردشان به دستورات پزشکی در نسخ الکترونیک استناد می‌کنند و چه داروخانه‌ها و مراکز پاراکلینیک و بطور کلی مراکزی که نسخه پیچی الکترونیک انجام می‌دهند که این چرخه داده بین مراکز وجود دارد برای اینکه اطمینان خاطر کامل حاصل شود باید همه مراکز بحث کاربردی‌سازی امضای الکترونیک را عملیاتی کرده باشند در آن صورت همه مطمئن می‌شوند سندی که صادر شده اصالتش حفظ شده و قابل انکار نیست.